Διάχυτη Αλωπεκία: Τι είναι, Αίτια, Συμπτώματα & Πώς Αντιμετωπίζεται
Η Διαχυτη Αλωπεκια (Telogen Effluvium) αποτελεί μια μορφή τριχόπτωσης, κατά την οποία παρατηρείται ελάττωση της πυκνότητας της τριχοφυΐας, σε όλη την έκταση του τριχωτού. Η εκτενής αυτή αραίωση, προκαλείται από τη διακοπή της φυσιολογικής εξέλιξης του κύκλου ζωής των μαλλιών.
Τα μαλλιά που βρίσκονται στην πλειονότητα τους (κατά 80%) σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης, στη φάση της αναγένεσης, οδηγούνται πρόωρα σε φάση απόπτωσης, υπό την επίδραση κάποιου βλαπτικού παράγοντα. Εισέρχονται, δηλαδή, απότομα στη φάση της τελογένεσης, που συνιστά το τελευταίο στάδιο στη διάρκεια ζωής της τρίχας.
Στο τελικό αυτό στάδιο, οι τρίχες φυσιολογικά παραμένουν για περίπου 3 μήνες και τελικά πέφτουν, καθώς ωθούνται προς αποδέσμευση από τις νέες τρίχες που αναπτύσσονται στη θέση τους.
Η διαταραχή, όμως, της φυσιολογικής εξέλιξης του κύκλου ζωής των μαλλιών στη Διάχυτη Αλωπεκία, προκαλεί χρονική ασυγχρονία μεταξύ των φάσεων και επιφέρει διάχυτη αραίωση στο τριχωτό, για το διάστημα που οι νέες τρίχες βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη.
Η Διαχυτη Αλωπεκια (Telogen Effluvium) αποτελεί μια μορφή τριχόπτωσης, κατά την οποία παρατηρείται ελάττωση της πυκνότητας της τριχοφυΐας, σε όλη την έκταση του τριχωτού. Η εκτενής αυτή αραίωση, προκαλείται από τη διακοπή της φυσιολογικής εξέλιξης του Κύκλου Ζωής των μαλλιών.
Τα μαλλιά που βρίσκονται στην πλειονότητα τους (κατά 80%) σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης, στη φάση της Αναγένεσης, οδηγούνται πρόωρα σε φάση απόπτωσης, υπό την επίδραση κάποιου βλαπτικού παράγοντα. Εισέρχονται, δηλαδή, απότομα στη φάση της Τελογένεσης, που συνιστά το τελευταίο στάδιο στη διάρκεια ζωής της τρίχας.
Στο τελικό αυτό στάδιο, οι τρίχες φυσιολογικά παραμένουν για περίπου 3 μήνες και τελικά πέφτουν, καθώς ωθούνται προς αποδέσμευση από τις νέες τρίχες που αναπτύσσονται στη θέση τους.
Η διαταραχή, όμως, της φυσιολογικής εξέλιξης του Κύκλου Ζωής των μαλλιών στη Διάχυτη Αλωπεκία, προκαλεί χρονική ασυγχρονία μεταξύ των φάσεων και επιφέρει διάχυτη αραίωση στο τριχωτό, για το διάστημα που οι νέες τρίχες βρίσκονται ακόμη υπό ανάπτυξη.
Κύκλος ζωής τρίχας
Οι τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής ακολουθούν έναν φυσικό κύκλο ζωής, που περιλαμβάνει τέσσερις φάσεις: αναγενή, καταγενή, τελογενή και εξωγενή.
Η αναγενής φάση είναι η μεγαλύτερη και διαρκεί 2 έως 8 χρόνια. Σε αυτή τη φάση βρίσκεται το 85% έως 90% των τριχών και η ανάπτυξη είναι ενεργή.
Η καταγενής φάση διαρκεί περίπου 2 εβδομάδες και είναι μεταβατική, με σταδιακή διακοπή της ανάπτυξης.
Ακολουθεί η τελογενής φάση, φάση ηρεμίας διάρκειας 2-3 μηνών. Στο τέλος της, η τρίχα πέφτει στη εξωγενή φάση, ενώ αρχίζει η ανάπτυξη νέας τρίχας στον ίδιο θύλακα.
Συνεπώς, η απώλεια 50 έως 100 τριχών την ημέρα θεωρείται φυσιολογική και μέρος της φυσικής ανανέωσης.
Παρόλα αυτά η υπερβολική απώλεια, ιδιαίτερα όταν συνδέεται με μικρή διάρκεια της αναγενούς φάσης, μπορεί να είναι ένδειξη τριχόπτωσης και χρειάζεται διερεύνηση.
Κύκλος ζωής τρίχας
Οι τρίχες στο τριχωτό της κεφαλής ακολουθούν έναν φυσικό κύκλο ζωής, που περιλαμβάνει τέσσερις φάσεις: αναγενή, καταγενή, τελογενή και εξωγενή.
Η αναγενής φάση είναι η μεγαλύτερη και διαρκεί 2 έως 8 χρόνια. Σε αυτή τη φάση βρίσκεται το 85% έως 90% των τριχών και η ανάπτυξη είναι ενεργή.
Η καταγενής φάση διαρκεί περίπου 2 εβδομάδες και είναι μεταβατική, με σταδιακή διακοπή της ανάπτυξης.
Ακολουθεί η τελογενής φάση, φάση ηρεμίας διάρκειας 2-3 μηνών. Στο τέλος της, η τρίχα πέφτει στη εξωγενή φάση, ενώ αρχίζει η ανάπτυξη νέας τρίχας στον ίδιο θύλακα.
Συνεπώς, η απώλεια 50 έως 100 τριχών την ημέρα θεωρείται φυσιολογική και μέρος της φυσικής ανανέωσης.
Παρόλα αυτά η υπερβολική απώλεια, ιδιαίτερα όταν συνδέεται με μικρή διάρκεια της αναγενούς φάσης, μπορεί να είναι ένδειξη τριχόπτωσης και χρειάζεται διερεύνηση.
Πότε εμφανίζεται
Η εμφάνιση, λοιπόν, της διάχυτης αλωπεκίας ενδέχεται να είναι ξαφνική ή να συμβαίνει κατ’ επανάληψη. Πλήττει πολλούς ενήλικες, σε κάποια φάση της ζωής τους και μπορεί να οφείλεται σε μεγάλο αριθμό παραγόντων.
Συνήθως, η διακοπή της αναμενόμενης εξέλιξης του κύκλου ζωής είναι αποτέλεσμα μεταβολικού stress (χημειοθεραπείες, εγκυμοσύνη, εφηβεία, χειρουργική επέμβαση, σοβαρές χρόνιες ασθένειες) ή συναισθηματικού τραύματος ή μιας συστημικής σωματικής προσβολής.
Γιατί είναι δύσκολη η διάγνωση της διάχυτης αλωπεκίας
Συχνά η διάγνωση της διάχυτης αλωπεκίας παρουσιάζει δυσκολίες. Αυτό συμβαίνει διότι η αραίωση παρατηρείται περίπου 3 μήνες μετά από την αρχική επίδραση της αιτίας μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Ενώ, σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να επηρεάσει ακόμη και το 50% των μαλλιών.
Έτσι το διάστημα 3 – 4 μηνών που μεσολαβεί, είναι ανασταλτικός παράγοντας για την άμεσο εντοπισμό των πιθανών αιτιών. Συνεπώς, όταν εμφανίζεται η τριχόπτωση, το άτομο ενδέχεται να έχει πλέον αποθεραπευτεί και απαλλαγεί από τους επιβαρυντικούς παράγοντες.
Πώς εξελίσσεται η διάχυτη αλωπεκία
Η διάχυτη αλωπεκία αποτελεί μία ομοιόμορφη και γενικευμένη μείωση της τριχοφυΐας. Κατά κύριο λόγο παρατηρείται στην επιφάνεια του τριχωτού της κεφαλής, μπορεί, όμως, να επηρεάσει και όλο το σώμα.
Το φαινόμενο αυτό βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τον χρόνο, καθώς η έκταση της αραίωσης και ο βαθμός των επιπτώσεων, εξαρτάται από τη διάρκεια του φαινομένου.
Συνεπώς, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια που καταλαμβάνει η απώλεια των μαλλιών, η διάχυτη αλωπεκία μπορεί να ταξινομηθεί σε 3 τύπους:
Οξεία διάχυτη αλωπεκία
κατά την οποία τα μαλλιά χάνονται ξαφνικά.
Υποξεία διάχυτη αλωπεκία
στην οποία η πτώση των τριχών διαρκεί αρκετούς μήνες.
Χρόνια διάχυτη αλωπεκία
κατά την οποία ο κύκλος της αραίωσης, τείνει να επαναλαμβάνεται και διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες.
Πώς εξελίσσεται η διάχυτη αλωπεκία
Η διάχυτη αλωπεκία αποτελεί μία ομοιόμορφη και γενικευμένη μείωση της τριχοφυΐας. Κατά κύριο λόγο παρατηρείται στην επιφάνεια του τριχωτού της κεφαλής, μπορεί, όμως, να επηρεάσει και όλο το σώμα.
Το φαινόμενο αυτό βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τον χρόνο, καθώς η έκταση της αραίωσης και ο βαθμός των επιπτώσεων, εξαρτάται από τη διάρκεια του φαινομένου.
Συνεπώς, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια που καταλαμβάνει η απώλεια των μαλλιών, η διάχυτη αλωπεκία μπορεί να ταξινομηθεί σε 3 τύπους:
Οξεία διάχυτη αλωπεκία
Κατά την οποία τα μαλλιά χάνονται ξαφνικά.
Υποξεία διάχυτη αλωπεκία
Στην οποία η πτώση των τριχών διαρκεί αρκετούς μήνες.
Χρόνια διάχυτη αλωπεκία
Κατά την οποία ο κύκλος της αραίωσης, τείνει να επαναλαμβάνεται και διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες.
Αίτια διάχυτης αλωπεκίας
Ως πιθανά αίτια της Διάχυτης Αλωπεκίας, αναφέρονται συνήθως τα εξής:
- Έντονο άγχος.
- Σωματικά ή ψυχολογικά τραύματα.
- Χρόνιες ασθένειες π.χ. ερυθηματώδης λύκος, προβλήματα του ήπατος και των νεφρών.
- Ανοσοποιήσεις.
- Βλαπτικοί Παράγοντες.
- Προβλήματα στον θυρεοειδή.
- Αναιμία.
- Διάφορες φαρμακευτικές αγωγές, π.χ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, retinoids, αντιπηκτικά.
- Αυστηρές δίαιτες.
- Μετεγχειρητικό στρες.
- Δηλητηρίαση από βαριά μέταλλα.
- Έναρξη ή λήξη λήψης αντισυλληπτικών χαπιών.
- Έντονο άγχος.
- Σωματικά ή ψυχολογικά τραύματα.
- Χρόνιες ασθένειες π.χ. ερυθηματώδης λύκος, προβλήματα του ήπατος και των νεφρών.
- Ανοσοποιήσεις.
- Βλαπτικοί Παράγοντες.
- Προβλήματα στον θυρεοειδή.
- Αναιμία.
- Διάφορες φαρμακευτικές αγωγές, π.χ. μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, retinoids, αντιπηκτικά.
- Αυστηρές δίαιτες.
- Μετεγχειρητικό στρες.
- Δηλητηρίαση από βαριά μέταλλα.
- Έναρξη ή λήξη λήψης αντισυλληπτικών χαπιών.
Είδη διάχυτης αλωπεκίας από επίδραση βλαπτικών παραγόντων
Η διάχυτη αλωπεκία μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα της δράσης διαφόρων βλαπτικών παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν τον κύκλο ζωής της τρίχας και οδηγούν σε τριχόπτωση.
Διάχυτη Αλωπεκία από Ενδοκρινικές Διαταραχές
Προκαλείται από ανισορροπίες στα επίπεδα ορμονών του οργανισμού. Συνδέεται συχνά με καταστάσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός, ο σακχαρώδης διαβήτης, η εγκυμοσύνη ή η χρήση αντισυλληπτικών.
Διάχυτη Αλωπεκία από Φάρμακα και Χημικές Ουσίες
Ορισμένα φάρμακα και χημικές ενώσεις μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη της τρίχας. Ανάμεσά τους είναι τα αντιθυρεοειδικά, τα αντιπηκτικά, τα κυτταροστατικά, τα αντιψυχωτικά φάρμακα, η υπερβιταμίνωση Α, το βορικό οξύ και τα άλατα θαλλίου που περιέχονται σε ορισμένα εντομοκτόνα.
Διάχυτη Αλωπεκία από Διαταραχές Διατροφής και Μεταβολισμού
Συνδέεται με έλλειψη θρεπτικών συστατικών που είναι απαραίτητα για την υγεία της τρίχας. Παραδείγματα είναι η πρωτεϊνική ανεπάρκεια, η έλλειψη σιδήρου, ψευδαργύρου (Zn) και ουσιωδών λιπαρών οξέων.
Γυναικεία διάχυτη αλωπεκία
Η διάχυτη αλωπεκία εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες και συνδέεται με ορμονικές, μεταβολικές και διατροφικές αιτίες.
Οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν τον κύκλο ζωής της τρίχας, με αποτέλεσμα την αυξημένη τριχόπτωση σε διάφορες φάσεις της ζωής.
Συνηθέστερα αίτια διάχυτης αλωπεκίας στις γυναίκες
Εμμηνόπαυση
Οι ορμονικές μεταβολές οδηγούν σε προοδευτική αραίωση.
Τοκετός
Συνδέεται με την επιλόχεια τριχόπτωση, που εμφανίζεται 3-4 μήνες μετά τη γέννα.
Χρήση αντισυλληπτικών
Ορμονικές διακυμάνσεις μπορούν να οδηγήσουν σε τριχόπτωση, ιδιαίτερα κατά τη διακοπή τους.
Εγκυμοσύνη
Τα αυξημένα οιστρογόνα επιδρούν στον κύκλο ζωής της τρίχας, ενώ η πτώση τους μετά τον τοκετό προκαλεί τριχόπτωση.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
Η υπερανδρογοναιμία επηρεάζει την τριχοφυΐα.
Διατροφικές ελλείψεις
Έλλειψη σιδήρου, ψευδαργύρου, βιταμινών του συμπλέγματος Β, πρωτεϊνική ανεπάρκεια
Εγκυμοσύνη
Τα αυξημένα οιστρογόνα επιδρούν στον κύκλο ζωής της τρίχας, ενώ η πτώση τους μετά τον τοκετό προκαλεί τριχόπτωση.
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
Η υπερανδρογοναιμία επηρεάζει την τριχοφυΐα.
Διατροφικές ελλείψεις
Έλλειψη σιδήρου, ψευδαργύρου, βιταμινών του συμπλέγματος Β, πρωτεϊνική ανεπάρκεια
Εμμηνόπαυση
Οι ορμονικές μεταβολές οδηγούν σε προοδευτική αραίωση.
Τοκετός
Συνδέεται με την επιλόχεια τριχόπτωση, που εμφανίζεται 3-4 μήνες μετά τη γέννα.
Χρήση αντισυλληπτικών
Ορμονικές διακυμάνσεις μπορούν να οδηγήσουν σε τριχόπτωση, ιδιαίτερα κατά τη διακοπή τους.
Τριχόπτωση μετά την εγκυμοσύνη (επιλόχεια τριχόπτωση)
Σε πολλές γυναίκες παρατηρείται αραίωση του τριχωτού της κεφαλής περίπου 3 με 4 μήνες μετά την εγκυμοσύνη. Αυτό οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά και μετά την κύηση.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης είναι υψηλά. Οι ορμόνες αυτές διατηρούν περισσότερες τρίχες στη φάση της αναγένεσης απ’ ό,τι φυσιολογικά. Το αποτέλεσμα είναι η τριχοφυΐα να φαίνεται πιο πλούσια αυτή την περίοδο.
Μετά τον τοκετό, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μειώνονται απότομα. Οι τρίχες που είχαν παραμείνει περισσότερο στη φάση αναγένεσης, περνούν ξαφνικά στη φάση τελογένεσης, με αποτέλεσμα την αυξημένη απώλεια τριχών. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως επιλόχεια τριχόπτωση και είναι πλήρως αναστρέψιμο. Η τριχοφυΐα επανέρχεται συνήθως μέσα σε περίπου 9 μήνες.
Τριχόπτωση μετά την εγκυμοσύνη (επιλόχεια τριχόπτωση)
Σε πολλές γυναίκες παρατηρείται αραίωση του τριχωτού της κεφαλής περίπου 3 με 4 μήνες μετά την εγκυμοσύνη. Αυτό οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά και μετά την κύηση.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης είναι υψηλά. Οι ορμόνες αυτές διατηρούν περισσότερες τρίχες στη φάση της αναγένεσης απ’ ό,τι φυσιολογικά. Το αποτέλεσμα είναι η τριχοφυΐα να φαίνεται πιο πλούσια αυτή την περίοδο.
Μετά τον τοκετό, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μειώνονται απότομα. Οι τρίχες που είχαν παραμείνει περισσότερο στη φάση αναγένεσης, περνούν ξαφνικά στη φάση τελογένεσης, με αποτέλεσμα την αυξημένη απώλεια τριχών. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως επιλόχεια τριχόπτωση και είναι πλήρως αναστρέψιμο. Η τριχοφυΐα επανέρχεται συνήθως μέσα σε περίπου 9 μήνες.
Διάγνωση διάχυτης αραίωσης
Η διάγνωση της τελογενούς τριχόπτωσης βασίζεται κυρίως στη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και στην προσεκτική κλινική εξέταση. Εάν παρατηρείται έντονη απώλεια τριχών (θετικό τεστ έλξης), μπορεί να γίνει βιοψία του τριχωτού για να φανεί η αυξημένη παρουσία τελογενών τριχών.
Αν υπάρχει υποψία για άλλες υποκείμενες αιτίες, όπως ορμονικές διαταραχές (π.χ. υποθυρεοειδισμός) ή έλλειψη σιδήρου, συστήνονται οι ανάλογες εξετάσεις αίματος για να εντοπιστεί το αίτιο και να καθοριστεί η κατάλληλη θεραπεία.
Διάχυτη αλωπεκία αντιμετώπιση
Η αντιμετώπιση της διάχυτης αλωπεκίας στοχεύει κυρίως στην αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού και στη σταθεροποίηση της τριχόπτωσης.
Το θεραπευτικό πλάνο διαμορφώνεται ανάλογα με το αίτιο:
Αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας
- Διόρθωση διατροφικών ελλείψεων (π.χ. σίδηρος, βιταμίνη D, ψευδάργυρος)
- Ορμονική ρύθμιση σε περιπτώσεις θυρεοειδοπάθειας ή συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών
- Διακοπή ή αλλαγή φαρμακευτικής αγωγής, όταν αυτή ευθύνεται για την τριχόπτωση
- Διαχείριση στρες με τεχνικές χαλάρωσης ή υποστήριξη από ειδικό
Συχνές ερωτήσεις (FAQs)
Φόρμα Επικοινωνίας